Historia Instytutu Politologii Uniwersytetu Opolskiego sięga 1968 roku. W dniu 5 listopada 1968 r., J. M. Rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu powołał Międzywydziałowe Studium Nauk Społeczno-Politycznych. 1 stycznia 1974 r. zostało ono przekształcone w Instytut Nauk Społeczno-Politycznych, samodzielną jednostkę naukowo-dydaktyczną w strukturze Wydziału Filologiczno-Historycznego.

1 października 1989 r. nastąpiła zmiana nazwy Instytut Nauk Społecznych. Jego strukturę organizacyjną tworzyły zakłady naukowe reprezentujące trzy dyscypliny: politologię, socjologię i filozofię. Struktura Instytutu zmieniła się wraz z jego funkcjami oraz dyktowana była rozwojem naukowym pracowników i zadaniami dydaktycznymi. Do 1988 r. INS miał charakter wyłącznie usługowy wobec innych jednostek Uczelni. Od roku akademickiego 1988/89 rozpoczęto kształcenie na kierunku studiów nauki społeczne. Pierwsi absolwenci opolskiej otrzymali dyplomy ukończenia studiów magisterskich w roku 1994. W końcu lat 90 nastąpił istotny rozwój organizacyjny, kadrowy i naukowy Instytutu Nauk Społecznych, czego efektem było powołanie nowych kierunków studiów - socjologii i filozofii. 1 lutego 2004 r. decyzją Rady Wydziału Historyczno-Pedagogicznego, zatwierdzoną przez Senat Uniwersytetu Opolskiego, dokonano podziału Instytutu Nauk Społecznych na Instytut Politologii oraz Instytut Filozofii i Socjologii.